MENTAAL LEXICON
Het begrip wordt geduid door het presenteren van de definitie uit de kennisbasis (uitleggen), door het aanreiken van ondersteunende
theorie (uitbreiden), door het bieden van visualisatie in de vorm van film- of illustratiemateriaal (uitbeelden) en door het geven van
praktijkvoorbeelden waaruit de toepassing van het begrip blijkt (uitproberen).
Het begrip
UITLEGGEN
WAT?
UITBREIDEN
WAT IN DE THEORIE?
UITBEELDEN
WAT OP BEELD?
UITPROBEREN
WAT IN DE PRAKTIJK?
GERELATEERDE BEGRIPPEN
Omschrijving
De startbekwame leerkracht onderscheidt de eigenschappen van woordkennis die in het geheugen zijn opgeslagen.
Toelichting
Het mentale lexicon maakt deel uit van het langetermijngeheugen. Alle woorden die we ons vanaf onze babytijd eigen
maken, worden erin opgeslagen.
Van elk woord zijn in het mentaal lexicon verschillende eigenschappen opgeslagen. In de eerste plaats bevat een concept
semantische informatie overde betekenis van een woord. Maar het bevat ook informatie over hoe een woord klinkt
(akoestische informatie), hoe je het uitspreekt (fonologische informatie), hoe je het vervoegt en verbuigt (morfologische
informatie), hoe je het in een zin gebruikt (syntactische informatie), in welke pragmatische situaties je het gebruikt en hoe je
het schrijft (orthografische informatie). Al die verschillende soorten informatie worden wel de identiteiten van een woord
genoemd.
Binnen het mentaal lexicon hangen woorden en hun eigenschappen onderling samen. De woordkennis binnen de
identiteiten van het woord is als het ware als een computernetwerk geordend. Bijvoorbeeld, maan hangt semantisch samen
met donker, maar ook met rond. Donker hangt weer samen met nacht of met angst.
Wat hun fonologische identiteit betreft, hangen vergelijkbare klankstructuren samen (bak/pak/lak/dak). Dit stelt ons in staat
snel wisselrijtjes te lezen of te rijmen. Problemen met de fonologische identiteit van woorden kunnen een grote invloed
hebben op het leren lezen en spellen.
Het werken aan het mentale lexicon speelt een grote rol in het onderwijs. Niet alleen in taal- en woordenschatonderwijs, maar
ook in onderwijs in andere vakken. Daarin neemt immers begripsontwikkeling een centrale plaats in.
Binnenkort vind je hier artikelen en verwijzingen naar (hand)boeken en internetsites die je kunt gebruiken om het
begrip nader te duiden.
Binnenkort vind je hier filmpjes of illustraties die je kunt gebruiken om het begrip te visualiseren.
Binnenkort vind je hier voorbeelden uit de onderwijspraktijk (lesvoorbeelden, checklists, kijkwijzers) om te zien hoe het
begrip toepassing kent.
Binnenkort vind je hier de begrippen uit de kennisbasis die aan dit begrip zijn gerelateerd.