VOORGEZET TECHNISCH
LEZEN IN SAMENHANG MET
ANDERE DOMEINEN
Het begrip wordt geduid door het presenteren van de definitie uit de kennisbasis (uitleggen), door het aanreiken van ondersteunende
theorie (uitbreiden), door het bieden van visualisatie in de vorm van film- of illustratiemateriaal (uitbeelden) en door het geven van
praktijkvoorbeelden waaruit de toepassing van het begrip blijkt (uitproberen).
Het begrip
UITLEGGEN
WAT?
UITBREIDEN
WAT IN DE THEORIE?
UITBEELDEN
WAT OP BEELD?
UITPROBEREN
WAT IN DE PRAKTIJK?
GERELATEERDE BEGRIPPEN
Omschrijving
De startbekwame leerkracht biedt voortgezet technisch lezen in samenhang met andere domeinen aan.
Toelichting
Bij het voortgezet technisch lezen is het herkennend lezen een voorwaarde voor het vlot leren lezen. De lezer herkent
woorden direct (hij leest dan met behulp van visuele woordvorm), dus zonder deze grafeem voor grafeem te hoeven
verklanken. Kennis van het woord, zowel wat betreft de visuele vorm als de betekenis, is noodzakelijk voor het direct kunnen
herkennen van die vorm. Anderzijds wordt de woordenschat enorm uitgebreid door lezen (de leeswoordenschat); hiervoor is
naast leestechniek ook leesbegrip een voorwaarde.
Het nauwkeurig en vlot kunnen lezen is één van de kenmerken van een goede lezer. Begrijpen wat je leest en een grote
woordenschat zijn andere kenmerken. De domeinen voortgezet technisch lezen en begrijpend lezen hebben een grote
onderlinge samenhang: de ontwikkeling in het ene domein bevordert de vaardigheid in het andere. Wanneer de leerling
nog veel energie moet steken in de techniek van het lezen komt hij aan begrip niet of nauwelijks toe. Dit is het duidelijkst te
zien in de fase van de beginnende geletterdheid. Juist in deze fase wordt in methoden vaak aandacht besteed aan het
begrip van de tekst.
In de fase van het voortgezet technisch lezen speelt tekstbegrip ook een grote rol. Zo zullen voorspellingen op basis van
tekstbegrip het technisch lezen bevorderen. De lezer heeft immers verwachtingen over wat hij te lezen krijgt. Het leestempo
zal dan hoger komen te liggen. En daarmee is er weer meer ruimte voor begrip.
Het leren lezen verloopt niet bij alle leerlingen even vlot. Juist leerlingen bij wie het lezen moeizaam verloopt, zijn gebaat bij
een startbekwame leerkracht die boeken kan adviseren die passen bij de belangstelling en het niveau van de leerling. De
leerling die geïnteresseerd is in slangen, zal gemotiveerd zijn boeken over slangen te lezen en wordt daarmee intrinsiek
gemotiveerd. Leerlingen die intrinsiek gemotiveerd zijn, ervaren lezen als een sleutelactiviteit voor communicatie en
kennisverwerving en worden gestimuleerd in hun leesontwikkeling. De methode Tekstverwerken.
Voortgezet technisch lezen bevat een leerlijn leesbevordering. Werkvormen die gebruikt kunnen worden om het lezen en
het leesplezier te bevorderen zijn bijvoorbeeld: boekenpitch, boekbespreking, boekpromotie, boekronde in binnen-
buitenkring, leesmaatjes, etc.
Bij het voordrachtslezen worden vaak dialoogteksten, teksten van hoorspelen of toneelstukjes gebruikt. Dit biedt de
mogelijkheid om het voordrachtslezen functioneel in te zetten bij het vormingsgebied dramatische vorming. De
voordrachtsaspecten ‘natuurlijkheid’ en ‘emotionaliteit’ krijgen een extra impuls door deze functionele context, zgn.
evidence based. Het zgn. theaterlezen is te omschrijven als een samenleesvorm en een instructievorm ineen. Het oefenen in
de vorm van herhaald en ondersteunend lezen nodigt uit tot vloeiend lezen (fluency). Na het beoefenen volgt een gelezen
voorstelling voor het publiek.
Leerlingen leren elkaar ondersteunen in het oefenen van de rollen. Door uitwisseling van denkbeelden over de mogelijke
karakters in combinatie met de inhoud leren en ontdekken ze gevoelens en ideeën tegenover en met elkaar uit te drukken in
taal.
Binnenkort vind je hier artikelen en verwijzingen naar (hand)boeken en internetsites die je kunt gebruiken om het
begrip nader te duiden.
Binnenkort vind je hier filmpjes of illustraties die je kunt gebruiken om het begrip te visualiseren.
Binnenkort vind je hier voorbeelden uit de onderwijspraktijk (lesvoorbeelden, checklists, kijkwijzers) om te zien hoe het
begrip toepassing kent.
Binnenkort vind je hier de begrippen uit de kennisbasis die aan dit begrip zijn gerelateerd.