MONDELINGE TAAL IN
INTERACTIEF TAALONDERWIJS
Het begrip wordt geduid door het presenteren van de definitie uit de kennisbasis (uitleggen), door het aanreiken van ondersteunende
theorie (uitbreiden), door het bieden van visualisatie in de vorm van film- of illustratiemateriaal (uitbeelden) en door het geven van
praktijkvoorbeelden waaruit de toepassing van het begrip blijkt (uitproberen).
Het begrip
UITLEGGEN
WAT?
UITBREIDEN
WAT IN DE THEORIE?
UITBEELDEN
WAT OP BEELD?
UITPROBEREN
WAT IN DE PRAKTIJK?
GERELATEERDE BEGRIPPEN
Omschrijving
De startbekwame leerkracht onderbouwt de plaats en uitwerking van mondelinge taalvaardigheid binnen de opvatting van
interactief taalonderwijs.
Toelichting
Uitgangspunten van interactief taalonderwijs zijn:
-
sociaal leren;
-
betekenisvol leren;
-
strategisch leren.
Het leren van taal wordt opgevat als een sociaal leerproces. Het leren vindt plaats in contexten die voor kinderen belangrijk
zijn en kinderen verwerven strategieën waarmee ze taalproblemen op een efficiënte manier kunnen oplossen.
De projectgroep Mondelinge communicatie van het Expertisecentrum Nederlands heeft vier soorten gesprekken
onderzocht en als onderwijsmiddel beschreven:
Interactie in de kleine kring (samen denken en praten)
In de kleine kring vindt gemakkelijker interactie plaats. Met name als leraren het aantal vragen beperken en kinderen
uitdagen te reageren door aarzelend hardop te denken. De hoofddoelen van Interactie in de kleine kring zijn leerlingen
complexe taalfuncties (zoals vergelijken, redeneren, argumenteren, concluderen, projecteren) te laten gebruiken en leerlingen
actief aan een gesprek te laten deelnemen.
Verhalen vertellen
Leerlingen spreken in het onderwijs zelden langer dan één of twee zinnen achter elkaar. Een mogelijke manier om leerlingen
langer aan het woord te laten, is hen verhalen te laten vertellen. Dit kan bijdragen aan diverse aspecten van taalvaardigheid,
zoals communicatieve competentie, denkontwikkeling, literaire ontwikkeling, leesmotivatie en leesvaardigheid. Aan het
verhalen vertellen wordt uiteraard ook begrijpend luisteren gekoppeld.
Gesprekken om te leren
Instructiegesprekken ontaarden vaak in te ingewikkelde of onduidelijke leerkrachtmonologen, zonder dat de beoogde
informatie wordt overgebracht. Het doel van gesprekken om te leren is instructie, informatieverwerking en interactie zodanig
vorm te geven, dat beter wordt tegemoetgekomen aan de behoeften van individuele leerlingen. Daarbij is de actieve
deelname van de leerlingen aan het gesprek en het gezamenlijke denkproces essentieel.
Interactie in de kleine kring (praten over gesprekken)
Het gaat erom dat de leerkracht de interactiepatronen die zich voordoen in een gesprek tussen hem en de leerlingen tot
onderwerp van gesprek maakt. In zo’n gesprek wordt dus niet alleen gewerkt aan mondelinge taalvaardigheid, maar ook aan
taalgebruiksbewustzijn.
Binnenkort vind je hier artikelen en verwijzingen naar (hand)boeken en internetsites die je kunt gebruiken om het
begrip nader te duiden.
Binnenkort vind je hier filmpjes of illustraties die je kunt gebruiken om het begrip te visualiseren.
Binnenkort vind je hier voorbeelden uit de onderwijspraktijk (lesvoorbeelden, checklists, kijkwijzers) om te zien hoe het
begrip toepassing kent.
Binnenkort vind je hier de begrippen uit de kennisbasis die aan dit begrip zijn gerelateerd.